"Spis cudzołożnic. Proza podróżna" Jerzy Pilch

Autor: Jerzy Pilch
wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
data wydania: 2002
ISBN: 83-08-03202-8
liczba stron: 212

„Spis cudzołożnic. Proza podróżna“ to książka budząca w czytelnikach najbardziej skrajne reakcje. Dla jednych to już pozycja kultowa i wyraz geniuszu autora. Dla innych słowotok, przez który bardzo ciężko przebrnąć. Skąd aż tak odmienne odczucia?

Główny bohater - Gustaw – niespełniony pisarz, natchniony poeta, piewca kobiecych wdzięków, a przy okazji narrator książki, podejmuje się z pozoru prostego zadania. Ma oprowadzić po Krakowie zagranicznego gościa i pokazać mu miasto z najlepszej strony. Wędrując zarówno pomiędzy najbardziej znanymi zabytkami, ale również pomiędzy absurdami rzeczywistości połowy lat osiemdziesiątych, wprost wychodzi z siebie, by zachwycić swojego gościa. Ten jednak nie wykazuje większego zainteresowania. Wciąż przeżywa zdradę żony, a wszystko, czego pragnie, to piękna kobieta, która choć na chwilę pozwoliłaby mu zapomnieć o rozczarowaniu. Nie pozostaje więc nic innego, jak tylko sięgnąć po wyjątkowy notes, w którym skrywają się telefony wszystkich kobiet, z jakimi Gustaw miał bliższy kontakt. Z całą pewnością wycieczka, jaką odbywa zagraniczny gość należy do jedynych w swoim rodzaju.

Początkowo język, jakim posługuje się Pilch, może wydać się męczący. Nie bez powodu wielu czytelników wspomina o swoistym słowotoku. Autor faktycznie zalewa nas słowami i aby w pełni się w nich rozsmakować, lepiej czytać ją małymi kawałkami. Przy odrobinie szczęścia czytelnik będzie w stanie dostrzec niezwykły urok wyjątkowej narracji i da się uwieść z pozoru prostej, ale jakże wciągającej historii.

Pilch podejmuje się karkołomnego zadania ukazania istoty bycia Polakiem i życia w Polsce. Z typowym dla siebie humorem, groteską, ironią, przerysowanymi postaciami, natłokiem myśli, który z trudem mieści się w ramach kartki. Właściwie nieważne, jak zakończy się ta historia, ważniejsze by stać się jej uczestnikiem, spojrzeć na świat z zupełnie innej perspektywy. To niezwykła przygoda, której nie sposób zapomnieć a niejeden czytelnik zechce wielokrotnie do niej powrócić.

W miarę czytania odczuwałam coraz większe oszołomienie, tak jakbym wraz z bohaterami książki, regularnie popijała albański koniak. Zaskoczyło mnie pióro Pilcha i przewrotne myśli, jakie spływają na stronice jego książki. Odnoszę też wrażenie, że jednokrotna lektura książki nie wystarcza, by ogarnąć jej istotę. Myślę, że będzie warto kiedyś do niej wrócić, do niej dojrzeć. Z całą pewnością warto się z nią zmierzyć, choćby po to, by wyrobić sobie własną opinię. Zachęcam.