„Skazana” Hannah Kent

Autor: Hannah Kent
tłumaczenie: Jan Hensel
tytuł oryginału: Burial Rites
wydawnictwo: Prószyński i S-ka
data wydania: 5 września 2013
ISBN: 9788378396031
liczba stron: 392

Agnes Magnúsdóttir to autentyczna postać, która na stałe wpisała się w karty historii Islandii. Niestety nie znalazła się tam za sprawą chlubnych czynów, a sposobu, w jaki zginęła. Agnes była ostatnią kobietą w Islandii, na której przeprowadzono wyrok śmierci. Jej tragiczne losy stały się inspiracją dla australijskiej pisarki, Hannah Kent, która właśnie na niej oparła swoją debiutancką książkę.

W roku 1829, w północnej Islandii, Agnes Magnúsdóttir zostaje skazana za współudział w okrutnym morderstwie, popełnionym na dwóch mężczyznach. Ponieważ jednak egzekucja nie zostaje przeprowadzona natychmiastowo, dla skazańców trzeba znaleźć miejsce, w którym mogliby się do niej przygotować, pod upieką wskazanych przez siebie duchownych. Agnes trafia do gospodarstwa przedstawiciela miejscowej władzy, urzędnika okręgowego, Jóna Jónssona. Oczywiście zarówno jego żona, jak i dwie córki nie są zachwycone faktem, że muszą dzielić domostwo z morderczynią. Jednak im więcej czasu z nią spędzają, ciężko pracując, ale również rozmawiając, tym bardziej zmienia się ich stosunek do tej kobiety. Również Tóti, młody wikariusz, którego Agnes wybrała na duchowego opiekuna, zamiast straszyć ją piekielnym ogniem i wymuszać na niej akt skruchy, próbuje do niej dotrzeć, a im lepiej ją poznaje, tym bardziej wątpi w jej winę. Co naprawdę wydarzyło się w dniu, w którym dwóch mężczyzn straciło życie?

Muszę przyznać, że już dawno nie czytałam równie klimatycznej opowieści. Hannah Kent zdołała niezwykle wiarygodnie oddać specyficzne piękno islandzkich krajobrazów. Sugestywne opisy zimnej, surowej przyrody idealnie harmonizują się z charakterami osób, żyjących w tym niedostępnym kraju. Pisarka ciekawie opisała życie ówczesnych ludzi, ich pracę, organizację zajęć, rodzinną i społeczną hierarchię. Nic nie zostaje pozostawione przypadkowi, całość sprawia wrażenie bardzo dopracowanej. Co więcej, całą historie poznajemy z różnych punktów widzenia, w tym również ze strony samej Agnes, przez co cała opowieść staje się jeszcze głębsza i na swój sposób pełniejsza. Nie zapomniano nawet o oficajnych pismach i dokumentach związanych ze sprawą brutalnych morderstw.

Choć sama autorka wyraźnie zaznacza, że jej powieść stanowi fikcję literacką, trudno nie docenić dbałości, z jaką się do niej przygotowała. H. Kent korzystała z archiwów parafialnych, spisów ludności i miejscowych publikacji. Każda nazwa miejscowa, pojawiająca sie w powieści, jest autentyczna, niektóre ze wspomnianych tu gospodarstw istnieją do dnia dzisiejszego. Książka została również wzbogacona o wyjaśnienia odnośnie do sposobu tworzenia nazwisk w Islandii, jak również zastosowanych uproszczeń w pisowni, która ma ułatwić czytelnikowi lekturę.

Hannah Kent stworzyła cały szereg interesujących postaci, jednak najbardziej intrygującą pozostaje sama Agnes. Początkowo zupełnie niedostępna i zamknięta w sobie, z czasem nabiera coraz większego zaufania i powoli zaczyna ujawniać wiele przejmujących wydarzeń ze swojej przeszłości. Czytelnik szybko przekona się, że nie jest to zwykła, prosta służąca, a kobieta inteligentna, o bogatej osobowości i dużej odwadze w dążeniach do godnego bytu. Czy wszystko, o czym opowiada jest prawdą, a może jedynie umiejętną grą w nadzei, że przejmująca historia uchroni ją od nieuchronnego? Tego nigdy się nie dowiemy, jednak wersja wydarzeń, jaką opisała autorka książki, może nieźle namieszać nam w głowie.

Powieść z pewnością nie należy do szczególnie dynamicznych, charakteryzuje ją specyficzny spokój i uczucie pogodzenia się z losem. Intrygujący temat i wyjątkowy klimat sprawiają jednak, że książkę trudno odłożyć na półkę. Gorąco polecam, a sama już wyczekuję ekranizacji książki, w której jedną z głównych ról powierzono znanej z „Igrzysk śmierci” Jennifer Lawrence.